Poradnik młodego majsterkowicza

[acid]

Wrzucamy tutaj różne ciekawostki dotyczące technicznych terminów , technicznych nowości jak i konwencjonalnych rozwiązań itd itp ...
Nie chciałbym by temat przerodził sie w smietnik więc proszę o nie wypisywanie swoich subiektywnych refleksji i wdawania się w zbędne konwersacje typu o to dobre tamto złe , itd .
Na początek dam pare linków , Przelicznik kg na lbs itd: http://www.przeliczanie.webpark.pl/ http://www.v10.pl/narzedzia/Kalkulator, ... Gm,16.html http://ptim.simp.pl/ptim/component/opti ... Itemid,51/ i krótki tekst :

Spis słownictwa
fachowego
Słowo wstępne
W przedstawionym poniżej słowniku fachowym zostały zebrane najistotniejsze zagadnienia z
dziedziny techniki połączeń śrubowych. Poszczególne hasła zostały opisane w prosty sposób,
umożliwiający każdemu ich zrozumienie.
Poniższy spis haseł nie powinien być jedynym źródłem wiedzy dla techników. Celem słownika jest
bowiem przekazanie fachowej wiedzy handlowcom.
Z wyjątkiem kilku zwrotów zrezygnowaliśmy z technicznych definicji i zastosowaliśmy odpowiednie
typowo fachowe określenia.
7/047
A
adapter element łączący
anodyzowanie powłoka na metalach lekkich celem podwyższenia odporności na
korozję lub jako powłoka dekoracyjna
asymetryczny nierównomierny
austenityczny specjalny stop stali nierdzewnych, nie nadaje się do hartowania
azotowanie hartowanie powierzchni przez wyżarzanie, wzbogacenie w azot
azotowany kąpielowo hartowanie powierzchniowe poprzez specjalną obróbkę cieplną w
kąpieli solnej
B
bonderyzacja patrz fosforanowanie
brąz fosforowy sprężysty stop miedzi
C
ceownik stalowy profil w formie U
chromianowanie dodatkowa powłoka zawierająca Cr(VI), roztwór na powłoce
galwanicznej, zwiększa odporność antykorozyjną
chromianowanie na żółto chromianowanie Cr(VI) w żółtym odcieniu celem podwyższenia
odporności antykorozyjnej poprzez galwaniczną, metaliczną powłokę
chromowanie naniesiona galwanicznie dekoracyjna powłoka chromu
chromowanie dyfuzyjne ochrona antykorozyjna poprzez przenikanie chromu w głąb
powierzchni stali (dyfuzja - wtapianie)
chropowatość stan powierzchni materiału lub detalu
Cu-Zn 37 techniczne oznaczenie mosiądzu dla stopu o składzie 37% cynk i
63% miedzi (poprzednio Ms63)
cylindryczny przechodząca przez określoną długość jednakowa średnica
cynkowanie ogniowe termiczny ocynk (skrót tZn)
część toczona detal wytworzony na tokarkach
czop cylindrycznie odsadzona końcówka detalu, np. na wale, na osiach i
częściach gwintu
czop dociskowy przymocowany do śruby czop do zamocowania elementu
dociskowego
D
DIN Niemiecki Instytut Normowania
długość czopa długość odsadzonej średnicy
długość stożka długość stożkowego obszaru sworznia
długość ścisku długość ścisku śruby to długość od powierzchni przylegania łba do
pierwszego nośnego zwoju gwintu w połączeniu śrubowym
7/048
długość wkręcająca aby podwyższyć obciążenie dopuszczalne, należy przedłużyć
długość części wkręcającej. Podwyższenie obciążenia zwiększa się
niezależnie od średnicy gwintu i tolerancji.
długość zawleczki długość znamionowa zawleczki
długość znamionowa wymiar długości bez podania tolerancji
docieranie bezwiórowy sposób obróbki precyzyjnej dla powierzchni z najwyższą
klasą dokładności i tolerancjami
dulka szczelinowa rozszczepiona końcówka śruby kotwowej do zakotwiczenia w betonie
dwucięty dwucięta siła ścinająca, np. kołki sprężyste
dwuteownik T stalowy profil w formie T
dynamiczny zmieniające się obciążenie w wysokości i/lub jego kierunku
E
element dociskowy przekazuje siłę napinającą na element
F
faza załamanie krawędzi na przejściach, np. przy elementach toczonych
faza stożkowa ścięcie, sfazowanie w formie stożka końcówek gwintu lub sworznia
Ferrum żelazo
fosforanowanie niemetaliczna powłoka na bazie cynku lub manganu fosoranu,
dodatkowa naoliwiona, krótkoterminowa ochrona antykorozyjna
frezowanie obróbka wiórowa w celu uzyskania płaskich powierzchni
G
gałka rękojeść w formie kuli
gęstość objętościowa własność materiału tworzywa sztucznego (wyrażana w g/cm3)
GG skrót żeliwo szare
gładzenie powierzchni stan powierzchni, rysy są zauważalne gołym okiem
gniazdo sześciokątne wgłębienie wewnętrzne w formie sześciokąta
gradowanie obrobienie brzegu na detalu w celu usunięcia ostrych krawędzi
granica plastyczności granica elastycznego wydłużenia, określona podczas próby na
zerwanie, jest istotną wartością przy doborze i kalkulacji połączeń
śrubowych
granica plastyczności
cieplnej
określenie granicy plastyczności wysokich temperatur
grat powstająca podczas obróbki ostra krawędź - wypływka, np. podczas
toczenia, frezowania czy wykrawania
gwint skośna płaszczyzna, półśrubowa okalająca cylindrycznie rdzeń.
Gwinty do elementów złącznych są przeważnie definiowane poprzez:
- średnicę zewnętrzną,
- średnicę rdzenia,
- średnicę podziałową gwintu,
7/049
- zarys powierzchni bocznej gwintu,
- skok gwintu
gwint amerykański gwinty wg norm amerykańskich na bazie cala (1"=25,4 mm) np. UNC,
UNF
gwint drobnozwojny mniejszy skok gwintu niż w gwincie zwykłym, oznaczany z
określeniem skoku, np. M10x1
gwint ISO gwinty normowane wg ISO=International Organisation for
Standardization
gwint nacinany nacinanie gwintu zewnętrznego i wewnętrznego
gwint niesymetryczny gwint specjalny z niesymetryczną powierzchnią nośną (stosowany w
hydraulice)
gwint pasowany specjalny gwint w śrubach dwustronnych z większą średnicą gwintu
na części wkręcanej, np. SK6
gwint podwójny gwint z podwójnym przejściem
gwint rurowy gwinty do rur i kształtek rurowych, w systemie calowym
gwint samoformujący śruba, która sama formuje swój gwint w otworze (patrz DIN 7500)
gwint samohamowny gwint, który samoczynnie zabezpiecza się przed odkręceniem
gwint stożkowy
zewnętrzny
gwint o stożkowej formie wykorzystywany w połączeniach
uszczelniających
gwint trapezowy profil gwintu dla gwintów ruchomych
gwint UNC gwint wg normy amerykańskiej normalny - na bazie cala
gwint UNF gwint wg normy amerykańskiej drobnozwojny - na bazie cala
gwint uszczelniający owalny gwint o właściwościach uszczelniających (np. korek
zatykający w elementach hydraulicznych)
gwint Whitworth gwint angielski - na bazie cala (1'=25,4mm)
H
hartowanie obróbka cieplna służąca do ulepszenia własności mechanicznych
(nagrzewanie-hartowanie-odpuszczanie)
hartowanie indukcyjne etapowe hartowanie za pomocą indukcyjnego nagrzewania
HRC wartość twardości wg systemu Rockwell'a, sprawdzanie twardości
diamentowymi kulkami
I
ilość podana wykonana lub dostarczona ilość zamówionego detalu
Inbus międzynarodowy chroniony znak towarowy dla śrub z łbem
walcowym i gniazdem sześciokątnym, nazwany tak od pierwszych
producentów Bauer'a i Schaute
Inbus Plus chemiczne zabezpieczenie gwintu (mikrohermetyzacja) w śrubach
inbusowych
Integralne części części, które są montowane przed gwintowaniem śruby
7/050
J
jakość zawiera wszystkie mechaniczne własności dla śrub i nakrętek,
nazywana również klasą wytrzymałości (ISO 898-1, ISO 898-2)
jednocięty liniowa siła ścinająca
K
kadmowanie nałożenie galwanicznie lub mechanicznie warstwy kadmu (obecnie
nie stosowane)
klasa wyrobu klasyfikacja ogólnych wymogów (tolerancje, wykonanie) dla
mechanicznych elementów złącznych
klasa wytrzymałości zawiera wszelkie mechaniczne własności odnośnie śrub i nakrętek
(nazywana również jakością, ISO 898-1, ISO 898-2)
klin element złączny do zamocowania piasty na wale
klin noskowy klin z noskiem do wbijania, można go później wyciągnąć
kołek gwintowany wsad z gwintem do wkręcenia w drewno z gwintem wewnętrznym
metrycznym
kołek karbowy z
nacięciem
kołek z nacięciami (patrz DIN 1471)
kołek karbowy z zatyczką kołek karbowy, w którym nacięcia są umieszczone pośrodku trzpienia
(patrz DIN 1475)
kołek nacinany z bolcem kołek karbowy z jednostronnymi nacięciami, długość nacięcia = 1/2
długości znamionowej
kołek nacinany pasowany kołek nacinany do montażu, część nacinana pozostaje nienaruszona
kołek sprężysty otwarty, elastyczny kołek do ustalania konstrukcji
kołek sprężysty spiralny zamknięty, w formie spirali, elastyczny kołek do zamocowania dwóch
lub więcej elementów
kołek stożkowy kołek zaokrąglony w kształcie stożka
kołek walcowy nacinany kołek karbowy ze stałymi przechodzącymi nacięciami
kołnierz część stosowana do połączeń rurowych
końcówka gwoździa oznaczenie załamanej stożkowej końcówki gwoździa
końcówka soczewkowa gwint wzgl. sworzeń zakończony soczewkowo
końcówki do spawania śruby bez łba z końcówkami do spawania, np. pręty
korek śruba do zamykania nagwintowanych otworów w pojemnikach z
cieczą
korozja korozja powoduje wymierne zmiany we własnościach materiału i
narusza funkcjonalność elementów złącznych.
Na korozję ma wpływ:
- materiał,
- warunki środowiska i
- zachodzące reakcje.
korozja szczelinowa szczególny rodzaj korozji, powstający w wąskich szczelinach
7/051
krawędź nacinająca krawędź na końcówce gwintu w formie pierścienia, stosowana do
zabezpieczenia, np. przy wkrętach bez łba
krawędź tnąca ostra krawędź na końcówce śruby, śruby nacinające
kucie wygniatanie detalu na gorąco
kucie matrycowe specjalny proces technologiczny polegający na wytłaczaniu detalu na
gorąco, przy pomocy matrycy
kwasoodporny specjalne materiały odporne na kwas
L
LH skrót na oznaczenie gwintu lewoskrętnego (L=Left, H=Hand)
łapka część zabezpieczająca zginana przy podkładkach DIN 93 i DIN 463
łeb talerzowy bardzo płaski, okrągły łeb o dużej średnicy w porównaniu do
wysokości
M
metal ciężki metal o wysokim specyficznym ciężarze własnym powyżej 4kg/dm3,
np. ołów
metal czerwony stop miedzi o bardzo wysokiej zawartości miedzi, jak również cyny
czy ołowiu. Zastosowanie w łożyskach ślizgowych
metryczny międzynarodowy system wymiarowania, zbudowany na prototypie
metra (mm - cm - dm - m,…)
międzynarodowy spis
gwintów
leksykon istniejących rodzajów gwintów (patrz DIN 202)
mikrohermetyzacja chemiczna ochrona gwintu przed samoczynnym odkręcaniem.
Zawarty w mikroosłonce klej aktywuje się podczas wkręcania.
mimośrodowy niewspółśrodkowy
moment obrotowy niezbędna siła w Nm przy połączeniu śrubowym (siła "F" xrami ę
dźwigni "I")
moment przekręcenia przy skręceniu przekroczenie dopuszczalnego momentu skrętu,
śruba się przekręca
moment skrętu moment skrętu początkuje odpowiednią siłę naprężającą w
połączeniu śrubowym
moment wkrętu niezbędny moment wkrętu przy wkręcaniu
moment zerwania istnieje ścisła relacja pomiędzy siłą zerwania (N) a momentem
wydłużenia przy zerwaniu (Nm). Drobne śruby mogą być sprawdzane
przy skręcaniu aż do zerwania. Zastosowanie np. przy wkrętach do
blach czy przy śrubach samogwintujących.
mosiądz stop metalu cynku i miedzi (Cu-Zn)
mosiądz wysokoniklowy stop miedzi, niklu, cynku
mosiądzowany naniesiona galwanicznie powłoka mosiądzu
7/052
N
N/mm2 jednostka pomiaru wytrzymałości materiałów (Newton na mm2)
nachylenie stosunek zmiany średnicy względem jednostki długości (np. 1:50)
nacięcia na łbie pod łbem śruby, np. do zabezpieczenia lub we wkrętach do drzewa
do wyfrezowania wgłębienia
nacięcie podcięcie na końcówce gwintu (patrz DIN 76 Ri) lub nacięcie do
zabezpieczenie wału
naddatek na obróbkę odchylenie wymiaru w dół (-) od wymiaru instrukcyjnego, np.
produkcja śrub z naddatkiem na późniejsze ulepszanie
nadwyżka wymiarowa odchylenie wymiaru w górę (+) od wymiaru instrukcyjnego
nakrętka do
przyspawania
nakrętka do przyspawania do blachy
nakrętka dwuotworowa okrągła nakrętka z dwoma otworami przelotowymi na części czołowej
(patrz DIN 547)
nakrętka koronowa nakrętka z wpustem do zabezpieczenia z zawleczką
nakrętka rowkowa nakrętka z wpustami do zacisku
nakrętka z kołnierzem
okrągłym
nakrętka z kulistą powierzchnią przyłożenia do wyrównywania
odchyłek położenia do elementów dociskowych
nakrętka zabezpieczająca nakrętka ze scaloną częścią zabezpieczającą
nakrętka zaciskowa nakrętka, która jest mocowana w blasze poprzez wciskanie
nakrętka złączkowa nakrętka do połączeń rurowych
napięcie przekroju to wartość zawarta pomiędzy średnicą rdzenia gwintu a średnicą
podziałową gwintu, podstawa doboru śruby
naprężenie wymagana siła Fv do skrętu śruby
naprężenie próbne śruby, które podczas próby zerwania nie zostały zniszczone są
poddawane próbie naprężenia Sp (Nm/mm2). Jest to wartość około
90% granicznego naprężenia. Bazą obliczenia tej wartości jest
sprawdzenie obciążenia próbnego.
naprężenie przy granicy
plastyczności
wskaźnik wytrzymałości tworzywa sztucznego
nasadka rdzenia czop naciskowy na końcówce gwintu sworznia
nasadzanie detal złożony z kilku części połączonych poprzez prasowanie (np.
nakrętka kołpakowa z nasadzonym kapturem)
nawęglanie hartowanie powierzchniowe poprzez obróbkę cieplną przez
wprowadzenie węgla
nazębianie specjalny profil powierzchni stykowej śrub kołnierzowych i nakrętek,
jak również podkładek zabezpieczających
nazębienie wewnętrzne wgłębienie wewnętrzne w formie ząbków, wielokątne
niemetale materiał bez zawartości żelaza (metale nieżelazne)
nierdzewny określenie elementów złącznych ze stali nierdzewnych
7/053
niewibracyjny nie podlegający drganiom
niewspółśrodkowy odchylenie dwóch symetrycznych osi względem siebie
(współosiowość)
niklowany naniesiona galwanicznie powłoka niklu
nit drążony nit wykonany z materiału drążonego (rury)
nit drążony połówkowy nit z częściowym otworem na trzpieniu
nit rurowy nit drążony wykonany z rury
nitokołek kołek walcowy do dwustronnego nitowania
nitokołek plaski nitokołek z łbem płaskim
nitokołek z łbem kulistym nitokołek z łbem półokrągłym (patrz DIN 1476)
noniusz wskazówka pomiarowa w urządzeniach pomiarowych (np. w
suwmiarce) do odczytu dziesiątych części długości
norma zakładowa specjalna instrukcja do stosowania
normalia części wytwarzane i dostarczane wg krajowych i międzynarodowych
norm
nosek część zabezpieczająca do zagięcia w podkładkach wg DIN 432 i DIN
462
O
o dużej wytrzymałości śruby ulepszone o klasie powyżej 8.8
obciąganie bezwiórowy proces obróbki precyzyjnej otworów o najwyższej klasie i
tolerancji
obciążenie próbne przewidziane minimalne obciążenie dla sprawdzenia śrub i nakrętek
obcinanie oddzielanie obrobionych elementów toczonych od pręta
obróbka dodatkowa dodatkowa obróbka mechaniczna, chemiczna lub termiczna
obróbka na zimno obróbka bez uprzedniego nagrzewania, standardowa technologia
wykorzystana w produkcji masowej
obróbka plastyczna na
gorąco
formowanie w procesie żarzenia, np. przy użyciu matrycy
obróbka wykończeniowa bardzo dokładna obróbka powierzchni (wysoka dokładność)
ochrona przed korozją ochrona konstrukcji przed korozją poprzez różne czynniki takie jak
dobór materiału czy uszlachetnianie powierzchni
ocynkowany naniesiona galwanicznie, termicznie lub mechanicznie powłoka cynku
odchyłka wymiaru odchyłka od wymiaru znamionowego (tolerancji)
odporność termiczna specjalne materiały do zastosowania w wysokich temperaturach
roboczych
odwęglenie
powierzchniowe
niepożądany ubytek węgla podczas procesu ulepszania elementów
złącznych
oksydowanie chemicznie naniesiona czarna dekoracyjna powierzchnia, słaba
ochrona antykorozyjna
7/054
osadzenie pasowania w zależności od pasowania (wymiaru lub położenia tolerancji)
następuje pomiędzy częścią zewnętrzną i wewnętrzną przy
połączeniu pasowym przylgowym dokładnym lub wtłaczanym
osiowanie niezbędny podczas toczenia, współosiowy czołowy otwór
pomocniczy do podtrzymania przedmiotu obrabianego
osiowy przyporządkowanie kierunkowi osi
ostry koniec końcówka śruby
otwór mocujący otwór do mocowania klinów i sworzni
otwór nieprzelotowy otwór w detalu, który nie jest nawiercony na wylot
otwór przelotowy otwór przelotowy w elemencie konstrukcyjnym do połączeń
przepustowych
otwór zawleczki otwór sworznia lub śruby do zamocowania zawleczki
P
Pan-Head oznaczenie wkrętów do płyt wiórowych z półokrągłym łbem i
wgłębieniem krzyżowym
pasywacja nieorganiczna warstwa ochronna bez Cr(VI) powierzchni stopu cynku
w celu podwyższenia wytrzymałości na korozję
Pasywowanie wolny od Cr(VI) obróbka powłok metalicznych w celu zwiększenia
odporności antykorozyjnej
pęknięcie hartownicze rysa w materiale powstała przy napięciu po obróbce cieplnej
pęknięcie zmęczeniowe jest jedną z najczęstrzych przyczyn uszkodzenia śruby.
Niebezpieczęństwo polega na tym, iż pęknięcie następuje najczęściej
nagle. Jest to efektem zmieniających się dynamicznych obciążeń w
osiowym kierunku poprzez dokręcanie i odkręcanie śruby.
pierścień falisty pierścień do nasadzania uchwytu na wał
pierścień K pierścienie zabezpieczające do wałów i otworów
pierścień L pierścień zabezpieczający do wałów i otworów
pierścień osadczy pierścień do osiowego zabezpieczenia wałów i otworów
pierścień ustalający pierścień osadczy do osiowego pozycjonowania części na wale
pierścień V otwarty pierścień zabezpieczający do wałów i otworów
pierścień W łukowy, otwarty pierścień zabezpieczający do wałów i otworów
pierścień ząbkowany zamknięty pierścień zabezpieczający z wycięciami do wałów i
otworów
Plus-Minus śruba z łbem walcowym ze zróżnicowanym rowkiem krzyżowym i
podłużnym
podkładka dystansowa podkładka wspomagająca pierścień zabezpieczający na wale
podkładka kulista stosowana razem z podkładką z gniazdem stożkowym do
wyrównywania krzywych powierzchni
podkładka pasowana podkładka o mało stopniowanej grubości i tolerancji wyrównawczej w
osiowym kierunku
7/055
podkładka sprężysta podkładki sprężyste, łukowe, otwarte
podkładka sprężysta
talerzowa
podkładka w formie sprężyny, stosowana pojedynczo lub kilka sztuk
jednocześnie
podkładka stożkowa łukowa, sprężysta podkładka w formie sprężyny tarczowej, do
zabezpieczenia połączenia śrubowego
podkładka talerzowa okrągła podkładka pod łbem śruby sześciokątnej, mająca na celu
pozostawienie luzu dla wypływek na krawędzi łba
podkładka ustalająca podkładka z blachy z noskiem lub łapką do zabezpieczenia gwintu
podkładka wypukła podkładki sprężyste, łukowe lub wypukłe, zamknięte
podkładka wyrównawcza podkładka do wyrównania tolerancji wykonawczych
podkładka z gniazdem
stożkowym
stosowana razem z podkładkami kulkowymi do wyrównywania
krzywych powierzchni
podkładka z ząbkami podkładka sprężysta z ząbkami na średnicy wewnętrznej i
zewnętrznej
podkładka ząbkowana podkładka sprężynująca z zagiętymi ząbkami na średnicy
wewnętrznej lub zewnętrznej
podkładki nienormowane podkładki odbiegające od normy (wymiar, materiał)
podtoczenie nacięcie wpustu na cylindrycznej części zabezpieczenia wału lub na
końcówce gwintu
pokrętło nasadka do ręcznej regulacji pojedynczych części maszyny
pole tolerancji określa wielkość i położenie tolerancji
polerowanie obróbka o najwyższej dokładności do powierzchni dekoracyjnych
poliamid rodzaj tworzywa sztucznego używanego w elementach złącznych
(termoplast)
połączenie HV najbardziej stabilne połączenie w konstrukcjach stalowych
posów ruch narzędzia do przodu
posów samoczynny niezamierzony ruch śruby w przód w przypadku gdy dwa elementy
posiadają gwint
powierzchnia pozioma powierzchnia płaska
powierzchnia przyłożenia powierzchnia kontaktowa, do której bezpośrednio przylega element
złączny
powłoka galwaniczna metaliczna ochrona antykorozyjna na bazie elektrolitycznej
promień połowa średnicy okręgu
prowadnica klucza otwór wewnętrzny w gnieździe sześciokątnym do lepszego
zamocowania klucza w łbie (DIN 6912)
próba na zerwanie sprawdzenie konstrukcji na rozciąganie do momentu zerwania celem
sprawdzenia wytrzymałości na rozciąganie
przebieg włókien kształt struktury materiału (np. podczas produkcji stali przebieg
kierunku walcowania)
7/056
przekrój przekrój w poprzek osi elementu konstrukcji do ustalenia powierzchni
przekroju, np. przekrój napięcia w gwincie
przestawność możliwość przestawienia części, aby uzyskać ich pierwotne funkcje,
np. regulacja podczas zużywania
przewodnictwo cieplne zdolność materiału do przewodzenia ciepła
R
rękojeść z chwytem
obłym
rękojeśc do kół i korb ręcznych
rowek chwyt narzędziowy elementu złącznego do wkręcania śrubokrętem
rowek czyszczący rowek na końcówce śruby z ostrymi brzegami, usuwa np. resztki farby
z gwintu
rowek podłużny nacięcie do wkręcania śrubokrętem
rozeta specjalna podkładka, która dzieki swojej formie umożliwia
zamocowanie do płaskiej powierzchni wkręta z łbem stożkowym
płaskim
rozwartość klucza wymiar odległości równoległych powierzchni chwytnych, np. przy
śrubach 4 i 6 kątnych
ruch względny wystepuje między dwoma połączonymi konstrukcjami poprzez
rozluźnianie naprężenia
S
samozabepieczający nazwa na element złączny ze scaloną częścią zabezpieczającą
siła dociskowa moment zacisku przyłożonej siły, niezbędny do stałego zakleszczenia
się łączonych części
siła naprężenia niezbędna siła naprężenia do sprasowania części w połączeniu
śrubowym
siła ścinająca siła działająca wzdłuż osi
skala stopniowania
długości
normowane progi długości przy długościach znamionowych śrub
skok gwintu wymiar powstały przy obrocie gwintu
skrzywienie hartownicze zmiana wymiaru powstała podczas obróbki cieplnej
spęczniały okrągły, spęczniały łeb gwoździa
spiekanie wtłaczany w formę pod ciśnieniem i temperaturą metalowy proszek
sprasowanie proces podczas montażu elementu złącznego, wywołany przez
wygładzenie chropowatości powierzchni naprężonej konstrukcji.
Środki przeciw sprasowaniu:
- elastyczne połączenia śrubowe o dużym ścisku blachy,
- podkładki lub pierścienie sprężynujące o odpowiedniej sile,
- zminimalizowanie szczelin dylatacyjnych,
- unikanie stosowania podkładek,
- gładkie powierzchnie cięcia,
- odpowiednia twardość powierzchni przylegania
sprawdzian przyrząd kontrolny do sprawdzania braków, jakości i wymiarów
7/057
sprawdzian gwintu przyrząd pomiarowy do kontroli przechodniości gwintu - przechodni/
nieprzechodni (sprawdzian gwintowy pierścieniowy do gwintów
zewnętrznych, sprawdzian trzpieniowy do gwintów wewnętrznych)
sprawdzian trzpieniowy przyrząd kontrolny do sprawdzania przechodniości i
nieprzechodniości otworów
sprężyna naciskowa sprężyna przystosowana do nacisku
sprężyna napinająca sprężyna wytrzymała na rozciąganie
stal do ulepszania
cieplnego
stal przystosowana do ulepszania
stal konstrukcyjna stal niestopowa, cechowana minimalną wytrzymałością na
rozciąganie (np. St37)
stal konwertorowa stal uzyskana w procesie tomasowskim, surówka bogata w związki
fosforu
stal martenowska skrót stali Siemens'a-Martina
stal narzędziowa stal stopowa, utwardzona do produkcji narzędzi
stal sprężynowa specjalna, elastyczna stal do produkcji elementów sprężystych
stal szlachetna stal wytopiona o dużej czystości, wysoka zawartość P + S
stal węglowa stal nadająca się do nawęglania
statyczny stan równowagi; nieruchomy, w stanie spoczynku
stop powstała po stopieniu kilku metali nowa mieszanka metalowa o
nowych właściwościach
stopniowanie oddzielenie wariantów wewnątrz jednego rozmiaru (np. normy śrub;
gwinty bez łba lub częściowe)
stożkowy o stożkowej geometrii, np. kołki stożkowe
sworznie ustalające sworznie do narzędzi i oprzyrządowania
szczelność trwałe osadzenie po połączeniu kilku części
sześciokąt geometryczny kształt, w połączeniu śrubowym = rozwartość klucza
szlifowanie bezwiórowy proces obróbki powierzchni o wysokiej tolerancji
średnica gwintu średnica zewnętrzna gwintu = wymiar znamionowy
średnica otworu pod
gwint
średnica otworu zamocowania do dalszego nagwintowania
średnica podziałowa
gwintu
środek pomiędzy rdzeniem gwintu a średnicą zewnętrzną, podstawa
obliczenia geometrii gwintu
średnica sworznia średnica sworznia lub trzpienia cylindrycznego
średnica trzpienia średnica nienagwintowanego trzpienia
średnica znamionowa naniesiona na rysunku średnica zewnętrzna lub wewnętrzna (bez
tolerancji)
środek smarny dodatkowa warstwa ślizgowa na części gwintu celem redukcji tarcia
śruba blokująca śruba z ząbkami na powierzchni ustalającej do zabezpieczenia
7/058
śruba do balustrad specjalna śruba do umocowania balustrad
śruba do drewna śruba do wkręcania w drewno
śruba do nacinania gwintu zgodnie z nazwą śruba nacina swój gwint. Powstają wióry.
Wykonania:
- z gwintem do blach;
- z gwintem metrycznym.
Śruby do nacinania gwintu DIN 7513, DIN 7516).
Śruby do nacinania gwintu do tworzyw sztucznych twardych
(duroplast)
śruba do przyspawania śruba do przyspawania do blachy
śruba do rowków teowa śruba do rowków teowych (patrz DIN 787) do zamocowania uchwytu
na maszynie
śruba drążona śruba z otworami (osiowymi i radialnymi) do przepływu cieczy
stosowana w elementach hydraulicznych i motorniczych
śruba dwustronna śruba bez łba, jedna końcówka zakończona gwintem pasowanym,
druga gwintem wewnętrznym
śruba grzybkowa śruba o dużym kącie łba i niewielkiej wysokości
śruba kombi śruba z podkładką, podkładka zamocowana na trzpień przed
nawalcowaniem gwintu
śruba kotwowa śruba do betonu, patrz dulka szczelinowa
śruba krzyżowa śruba z przechodzącym otworem przelotowym w łbie do
przeprowadzenia drutu zabezpieczającego do zaplombowania i/lub
zabezpieczenia
śruba nacinająca gwint śruba, która sama nacina swój gwint w otworze
śruba nacinana śruba, która nacina sama swój gwint
śruba napinająca śruba z dwoma hakami do napinania
śruba oczkowa śruba z łbem oczkowym w formie pierścienia
śruba odległościowa śruba bez łba z dwustronnym gwintem
śruba pasowana śruba, której trzpień przylega dokładnie do przykręcanego elementu
śruba rzymska śruba z gwintem prawo- i lewoskrętnym do napinania dźwigni lub lin
śruba samowkręcająca śruba służąca do umocowania płyt kartonowo-gipsowych
śruba sprężynująca śruba, która dzięki swojej wysokiej elastyczności podwyższa
wytrzymałość połączenia złącznego
śruba trójkątna śruba ze specjalnym trójkątnym łbem, stosowana w celu uniknięcia
niepożądanych luzów w kluczach maszynowych
śruba ustalająca śruba służąca do unieruchomienie ruchomych elementów
śruba z dwustronnym
gwintem
śruba bez łba posiadająca gwint z obu stron
śruba z łbem
czworokątnym
śruba z łbem czworokątnym, stosowana w uchwytach narzędziowych
śruba z łbem
młoteczkowym
łeb ma formę młotka
7/059
śruba z łbem
soczewkowym
śruba z łbem stożkowym w formie soczewki
śruba z uchem śruby z łbem w formie pierścienia stosowane do celów
transportowych lub podnoszenia elementów
śruba zabezpieczająca śruba ze scaloną mechaniczną (łeb z ząbkami lub wyżłobiony) lub
chemiczną (np. mikrohermetyzacja) częścią zabezpieczającą
Śruby formujące gwint gwint formuje się samoczynnie podczas wkręcania śruby w otwór
- wkręty samogwintujące DIN 7500;
- śruby do nacinania gwintu DIN 7513, DIN 7516
T
tarcie zjawisko powstałę podczas ruchu dwóch powierzchni względem
siebie. Wartość tarcia jest zależna od materiału lub powierzchni i jest
podstawą do stwierdzenia momentu skrętu.
technika łączenia określenie na wszelkie produkty i techniki stosowane do łączenia
elementów
temperatura robocza temperatura niezbędna do wykonania pewnych procesów
temperatura topnienia temperatura, przy której metale zmieniają stan ze stałego w ciekły
termicznie obróbka ciepłem
tłoczenie proces produkcyjny elementów złącznych polegający na tłoczeniu na
zimno
tłoczenie drążone do odkuwek w formie bryły
tłoczony element wytłoczony na zimno, którego powierzchnia nie została
poddana obróbce dodatkowej
tolerancja dopuszczalne odchylenie od wymiaru znamionowego
tolerancja gwintu zasadniczo śruby z gwintem metrycznym mają wymiary
odpowiadające wymiarom znamionowym i mniejsze, a gwinty
nakrętek odpowiednio wymiarom znamionowym i większe.
Wyróżnia się tolerancje:
e, f, g, h dla gwintów sworznia;
G, H dla gwintów nakrętek.
Rodzaje tolerancji dla śrub gładkich i nakrętek z gwintem normalnym:
6g/6H - przeznaczone do zwykłego ocynku;
6e/6H i 6f/6H przeznaczone do grubszych powłok galwanicznych,
przy czym te śruby są produkowane w wykonaniu specjalnym.
Torxnazw a zastrzeżona dla uchwytu narzędzia "gniazdo sześciokątne
okagłe"
trzpień dotyczy śrub z gwintem na części trzpienia, nienagwintowana część
śruby od łba do gwintu
trzpień wydłużony trzpień bez gwintu pod łbem śruby zajmujący około 90% średnicy
trzpienia gwintu (patrz DIN 2510)
twardość opór powstający podczas nacisku jednego materiału na drugi.
Twardość mierzymy specjalnymi przyrządami na określonych
powierzchniach (łeb, koniec trzpienia, powierzchnia przyłożenia
nakrętki)
7/060
twardość Brinell'a wartość twardości wg systemu Brinell'a (HB), mierzona kulą
twardość Rockwell'a wartość twardości wg Rockwell'a, patrz HRC
twardość Vickers'a wartość twardości w systemie Vickers'a (HV), sprawdzanie twardości
piramidą diamentową
tytan bardzo lekki metal, odporny na korozję, o wysokiej wytrzymałości
tZn cynkowane ogniowo (ocynk termiczny)
U
uchwyt gwiazdkowy uchwyt w formie gwiazdy
uchwyt krzyżowy rękojeść w formie krzyża
udarność robocza wartość odporności na obciążenie dynamiczne materiału, ustalana
poprzez udarnościową próbę zginania
ulepszanie cieplne obróbka cieplna w celu uzyskania wyższej wartości wytrzymałości
(hartowanie z następującym wysokim odpuszczaniem)
ulepszanie powierzchni nakładanie warstwy antykorozyjnej i/lub dekoracyjnej na bazie
metalicznej (nieorganicznej) lub niemetalicznej (organicznej)
uszczelnianie uszczelnianie materiału powstałe podczas procesu obróbki
plastycznej
uszlachetnianie powierzchnia z naniesioną na nią powłoką antykorozyjną bądź
dekoracyjną
utlenianie łączenie z tlenem
utrata elastyczności wskazówka ostrzegawcza: podczas galwanizowania
wysokohartowanych części o wytrzymałości na rozciąganie powyżej
1000N/mm2 (hartowanie powierzchniowe i utwardzanie rdzenia
ponad 320HV) oraz bardzo twardych części utwardzanych powyżej
390 HV istnieje niebezpieczeństwo utraty elastyczności
spowodowanej nawodorowaniam. Można ten proces ograniczyć
regulacją temperatury, ale nie całkowicie wykluczyć (patrz DIN EN
ISO 4042, rozdział 6/suplement A, DIN EN ISO 15330). Dlatego tego
rodzaju detale są galwanizowane tylko wyłącznie na wyraźne
życzenie i ryzyko Klienta.
utwardzenie gwintu wzmocnienie gwintu przy miękkich materiałach, np. aluminium czy
przy regeneracji zarysowanych gwintów
użyteczny określona cecha musi odpowiadać wymaganej funkcji, np. długość
gwintu
V
Verbus-Plus międzynarodowy chroniony znak towarowy dla ulepszonych śrub z
łbem sześciokątnym, nazwany tak od pierwszych producentów
Bauer'a i Schaute = Verbus z chemicznym zabezpieczeniem gwintu
(mikrohermetyzacja)
7/061
W
wartości kontrolne rzeczywiste wartości stwierdzone podczas kontroli (wymiar,
właściwości mechaniczne)
wgłębienie krzyżowe nacięcie na łbie do montażu seryjnego. System Phillips lub Pozidriv
wióry powstały podczas toczenia, frezowania lub wiercenia odpad
wklęsły zakrzywiony do wewnątrz
wkręt do blach wkręt utwardzany dyfuzyjnie, który sam formuje gwint w metalowych
częściach w wywierconym lub wytłoczonym otworze
wkręt do drewna wkręt do drewna i płyt
wkręt do płyt wiórowych wkręt typowy do połączeń płyt wiórowych
wkręt dociskowy bez łba wkręt bez łba, z rowkiem lub gniazdem sześciokątnym
wkręt samonawiercający wkręt z gwintem do blachy i ostrym zakończeniem do nawiercania
otworów (patrz DIN 7504)
wkręt z łbem półkolistym forma łba odpowiada półkuli
wkręt z łbem stożkowym
płaskim
wkręt zatapiający się, po zamontowaniu ściśle przylega do
powierzchni materiału
wkręt z łbem walcowym wkręt z okrągłym łbem
wkręty dociskowe wkręty bez łba z częściowym gwintem i rowkiem
wkręty samogwintujące wkręt samoczynnie formuje gwint w materiale, bezwiórowo.
Wkręty samogwintujące do metalu:
- wkręty do blach,
- wkręty samowiertne z gwintem metrycznym.
Wkręty samogwintujące do tworzywa sztucznego: używane do
termoplastu.
wkręty samowiertne wkręty są wielofunkcyjnymi elementami złącznymi, które
samoczynnie nawiercają otwór, nacinają gwint i umacniają
połączenie.
Wkręty samowiertne są wkrętami do blach z gwintem wg DIN 7950.
Dodatkowo posiadają ostrą końcówkę wg DIN 7504. Wkręty
samowiertne są wykonane ze stali węglowej (twarda powierzchnia,
miękki rdzeń).
Wkręty nierdzewne są miększe i dlatego przeznaczone są do
połączeń z aluminium lub podobnego materiału.
Do montażu wymagane są odpowiednie narzędzia.
wkręty z łbem
kielichowym
śruba o łbie w formie kielicha
wpust kątowe lub osiowe wgłębienie w powierzchni materiału do
zamocowania elementu maszyny, np. pierścieni zabezpieczających
lub sprężyn pasowanych
wpust czułenkowy element złączny do klinowania połączenia w piastach wału
wpust przesuwny teowy nakrętka do wpustu teowego (patrz DIN 508) do zamocowania
uchwytu na maszynie
wpust wału rowek w wale do zamocowania pierścienia zabezpieczającego
7/062
wsad wytworzona jednolita ilość masy produkcyjnej, np. przy produkcji stali
wskaźnik przewidywana wartość
współczynnik
sprężystości
hasło z materiałoznawstwa, określa sprężystość materiału
współosiowość symetryczność względem osi symetrii
wydłużenie zmiana długości przy obciążeniu
wydłużenie przy
pęknięciu
właściwość materiału tworzywa sztucznego w %, określa wydłużenie
do momentu peknięcia próbki
wydłużenie przy zerwaniu wydłużenie przy zerwaniu A5(%) występuje przy badaniu próby
rozciągania śruby i pokazuje o ile się wydłuży plastycznie śruba do
momentu zerwania. Jest to wówczas wskaźnik wytrzymałości śruby
na obciążenia dynamiczne.
wygładzony zaokrąglone końcówki wpustu, patrz DIN 6885 forma A
wyjście gwintu końcówka narzędziowa z niewykorzystanymi zwojami gwintu,
umożliwia wkręcanie śruby
wykonanie normowane wykonanie standardowe bez odchyłek
wymiar graniczny wymiar określający dolną i górną granicę tolerancji, nie może być
przekroczony
wymiar rzeczywisty wymiar zmierzony, wymiar faktyczny
wymiar znamionowy wymiar podany na rysunku (bez tolerancji)
wymiar żądany wymiar wyznaczony
wypukły zakrzywiony na zewnątrz
wytłaczanie kiedyś wieloetapowo, obecnie jednorazowo wykonana część, np. łeb
śruby z podkładką
wytrzymalość na
obciążenie skośne
podczas próby rozciągania stosuje się skośną powierzchnię
przylegania łba (4-10o, niezależnie od formy śruby, wymiaru czy klasy
wytrzymałości), jednocześnie jest sprawdzana odporność na
obciążenie mechaniczne łba
wytrzymałość wytrzymałość śruby określa jakie obciążenie (wartość ampiltudalna
obciążenia) jest ona w stanie wytrzymać przy średnim obciążeniu
przez naprężenie montażowe nie ulegając pęknięciu
wytrzymałość na
rozciąganie
wytrzymałość na rozciąganie Rm (N/mm2) śrub jest definiowana
przez próbę na zerwanie i określa jakie minimalne naprężenia
rozciągające jest w stanie wytrzymać śruba przed zerwaniem.
wytrzymałość połączenia wytrzymałość materiału na zerwanie śruby
wytrzymałość rdzenia wartość wytrzymałości rdzenia detalu
wytrzymałość śruby określa mechaniczne właściwości śruby, patrz ISO 898-1
wyznacznik wymiar odniesienia do dalszego wymiarowania
wyżarzanie
uplastyczniające
obróbka cieplna w celu uzyskania określonych właściwości
7/063
Z
zabezpieczenie śruby zwrot określający wszelkie rodzaje zabezpieczenia śrub
zabezpiecznie chemiczne zabezpieczenie gwintu na bazie zacisku lub kleju (patrz
zabezpieczenie hermetyczne)
zagłębienie nawiercenie wgłębienia pod łeb śruby
zakończenie gwintu wykonanie (w formie), np. soczewkowe lub kuliste (patrz DIN 78)
załamane na brzegach zostały usunięte wypływki
zaślepka zamykająca podkładka do zamykania otworów
zataczanie wpust obrotowy na częściach walcowych (podtoczenie)
zatyczka gwintowa jednokierunkowa zatyczka gwintu do zamknięcia gwintu
wewnętrznego
zawalcowanie bezwiórowe formowanie na zawijaku
zawleczka trzpień zabezpieczający z drutu z dwiema zagiętymi końcówkami
ząbki wewnętrzne ząbki na podkładkach sprężynowych na średnicy wewnętrzenej
ząbki zewnętrzne podkładki ząbkowane, nazębiane na średnicy zewnętrznej
ząbkowanie nazębianie okrągłych detali celem stabilniejszego zamocowania
zerwanie łba wymóg przy śrubach z łbem, wynik próby zerwania łba
zgorzelina powłoka powstająca podczas obróbki cieplnej
złącze kołnierzowe połączenie za pomocą kołnierza i śruby
znakowanie przez producenta muszą być znakowane elementy złączne, w których
własności wytrzymałościowe i skład materiału są szczególnie
znaczące.
Znak producenta:
- służy do identyfikacji wyrobów w przypadku reklamacji,
- potwierdza produkcję elementów z dopuszczonych materiałów (np.
zgodnie z certyfikatem TUV).
Klasy wytrzymałości, np.
8.8, 12.9 dla śrub ze stali ;
70, 80 dla śrub i nakrętkech ze stali nierdzewnej ;
8,12 dla nakrętek ze stali.
Materiały do szczególnego zastosowania:
A2, A4 stale nierdzewne Cr/Ni ;
Cu2 dla mosiądzu ;
Al3 dla stopów z aluminium ;
YK, GB, SB dla śrub żaroodpornych.
Sposób i miejsce znakowania jest określone w następujących
normach: DIN ISO 898, DIN 267-13, ISO 3506. Obowiązek
znakowania jest wymagany dla śrub i nakrętek powyżej średnicy
gwintu > M5
żeliwo ciągliwe żeliwo kuźnicze (skrót GT)
7/064
Link do słownika powyżej http: http://www.schrauben-gross.de/fileadmin ... lnisch.pdf
Jeżeli ktos szuka jakiegos narzędzia ewentualnie chce kupic a nie wie jak się nazywa itp. oto katalog narzedziowy : http://www.pronar.com.pl/katalog/?id_ca ... roductList